Page 9 - La Gazzetta Del Bagno Ekim 2018

architecture

008 LA GAZZETTA DEL BAGNO

ZAHA HADID PRİTZKER MİMARLIK
ÖDÜLÜNÜ ALAN İLK

KADIN OLAN ZAHA HADİD

ORTA DOĞUDA VE TÜM

DÜNYADA KADINLARA KARŞI

ÖNYARGILARI YIKARAK

SEKTÖRDEKİ KADINLAR İÇİN

DE BİR ROL MODEL OLDU.

360 TANE AÇI VAR,

NEDEN BİRİNE TAKILALIM?

Zaha Hadid 1950’de Bağdat’ta doğdu.
Beyrut Amerikan Üniversitesinde matema-
tik bölümünü tamamlamasının ardından
İngiltere’ye Taşınıp Londra Architectural
Association’ da mimarlık okudu. 1977’de
ortağı olduğu Office for Metropolitan
Architecture’da çalışmaya başladı. Bu ofiste
çalışması çok uzun sürmeyen Zaha Hadid
1980’de Londra’da kendi ofisini açtı fakat
uzun bir süre boyunca sıra dışı tasarımları-
nın büyük bir kısmı inşa edilemedi. 1980’ler-
de dünyanın prestijli üniversitelerinde ders-
ler veren Zaha Hadid Graduate School of
Design’da, Harvard Üniversitesinde, Illinois
Üniversitesinde, Hamburg’daki Hochshule
für Bildende Künste’ de ve Knowlton
Mimarlık Okulunda eğitmenlik yaptı. 2004
yılında Pritzker Mimarlık Ödülü’nü alan
ilk kadın mimar olarak tarihe geçti. 31 Çevresindeki tipik Sovyet yapıları sayıyor. Yıkılan yapılar sebebiyle yerle-
Mart 2016’da geçirdiği bir kalp krizi sonucu ile uyumsuzluğu oldukça belirgin. rinden olan kentlilere ve bütünüyle de-
Miami’de hayatını kaybetti. Bölgedeki yapıların otoriter ve soğuk ğiştirdiği kent dokusuna karşı duyarsız
“Günümüzde hala kadınlara karşı bir tekdüzeliğini yıkan, onların sertliğine olduğu konusunda sivri eleştirilerin de
tutum var. Bu tutum zaman içinde biraz karşı mekana yumuşaklık getiren proje hedefi oldu.
değişti - 30 yıl önce kadınların bir yapı inşa 2014’te Yılın Tasarımı ödülüne layık Irak doğumlu bir kadın mimar olarak
edilemeyeceği düşünülürdü. Fakat hala görüldü. Tasarladığı bölgeyi bütünüyle hayatı boyunca bir çok engelle karşı-
muazzam bir önyargı hakim.” yeniden ele alan Zaha Hadid mimari laştı ve bu engelleri yıkarak sektörde
Zaha Hadid karşısına çıkan zorluklara rağ- projelerinin tasarımlarına yeni bir pey- belki de en çok ses getiren kadın oldu.
men kendi yeteneğinden ve görüşünden zaj üretimi gibi yaklaşıyor. Boş bir tuval Erkek meslektaşlarının aksine giyimi ve
ödün vermeden ismini mimarlık tarihine elde etmek için projelerin bulunduğu tavırları üzerinden de saldırılara maruz
kazıdı. Bu tavizsiz tavrından ötürü olsa alanın var olan dinamiklerini göz ardı kaldı. Pritzker Mimarlık ödülünü alan
gerek, iş hayatının neredeyse ilk 30 yılında etmesi sebebiyle de sıkça eleştiriliyor. ilk kadın olan Zaha Hadid orta doğuda
tasarımları inşa edilmedi. Çünkü 80’lerin Kendi tasarladığı peyzajı yerleştirme- ve tüm dünyada kadınlara karşı önyar-
mimari konjonktürü, Zaha Hadid’in agresif den önce orada bulunan yapıların hep- gıları yıkarak sektördeki kadınlar için
olarak tanımlayabileceğimiz tasarım pers- sini bir tabula rasa yaratmak için yok de bir rol model oldu.
pektifinin kabul göremeyeceği kadar mu-
hafazakar ve çekingendi. Batıda bütünüyle
işlevsel, yapılı ve doğal çevresiyle bir uyum
ilişkisi kuran tasarımlar tercih edilirken
Zaha Hadid’in Hong Kong için tasarladığı
the Peak, bu mimari alışkanlığa tamamen
zıt bir mekan öngörüsü ile planlanmış.
Çevresine uyum sağlamak yerine kendisi
yepyeni bir topografya olan bir yapı olarak
öne çıkan proje katıldığı yarışmada da ödül
kazandı.
Bu tutumunu daha sonraki projelerinde de
sürdürdü ve özgün formlarıyla bir marka
haline geldi. İşlev odaklı tasarımlar yerine
görselliği ile öne çıkan akışkan ve heykelsi
formlarla mimarlık sektöründe kendine
önemli bir yer edindi. Zamanla “Eğrilerin
Kraliçesi” olarak anılan Zaha Hadid’in
bu tasarım anlayışına belki de en iyi ör-
nek Bakü’deki Haydar Aliyev Merkezi’dir.